1 Οκτ 2012

ΑΜΜΩΝΙΟΣ - ΛΕΞΙΚΟΝ ΟΜΟΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΛΕΞΕΩΝ -ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ

 
 
Ο Αμμώνιος ο Γραμματικός και το Έργο του.

2η έκδοση επηυξημένη με Προσάρτημα 88 επιπλέον λημμάτων

Ο Γραμματικός και Λεξικογράφος Αμμώνιος έζησε, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τον 1ο μ.χ. αιώνα στην Αλεξάνδρεια, τον τόπο συγκεντρώσεως όλων των Ελλήνων σοφών εκείνη την ιστορική περίοδο. Το όνομα Αμμώνιος έφεραν πολλά πρόσωπα της αρχαιότητος, ιδίως κατά την ελληνιστική περίοδο, και σημαίνει τον ανήκοντα εις τον Άμμωνα Δία αλλά και γενικότερα τον προερχόμενο από την περιοχή της Αμμωνίας, όπως ονομαζόταν στην αρχαιότητα ολόκληρη η βόρειος Αφρική (Λιβύη): “ Άμμων, όνομα θεού Ελληνικού”, σημειώνεται στο Λεξικόν Σούδα, και ο Στέφανος Βυζάντιος στα “ Εθνικά”, μας πληροφορεί σχετικά ότι “ Αμμωνία, η μεσόγειος Λιβύη. και αυτή δε πάσα η Λιβύη ούτως εκαλείτο από Άμμωνος. ο οικήτωρ Αμμώνιος”.
Τα μόνα σωζόμενα έργα του Αμμωνίου, απ΄ όσα τουλάχιστον γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, είναι το Περί Ομοίων και Διαφόρων Λέξεων και το Περί Ακυρολογίας. Πρόκειται για έργα με κοινή θεματολογία: την γνώση των λεπτών εννοιών της Ελληνικής Γλώσσας και την ορθή - έγκυρη χρήση των λέξεών της. Τα πρωτότυπα έργα πρέπει να καταλάμβαναν πολύ μεγαλύτερη έκτασι και ό,τι έχουμε σήμερα στα χέρια μας είναι οι σωζόμενες επιτομές.
Το όλο έργο του Αμμωνίου σώζεται σε διάφορους χειρόγραφους κώδικες που περιλαμβάνουν αποσπασματικά τα ανωτέρω συγγράμματα και φυλάσσονται σε Βιβλιοθήκες της Ευρώπης. Η πρώτη έντυπη έκδοσις έγινε στην Βενετία το 1497 από τον Άλδο Μανούτιο, με τον γενικό τίτλο: Dictionario Graeco. Ακολούθησε η έκδοσι του Λουδοβίκου Κάσπαρ Βάλκεναιρ το 1739 στο Βατικανό, με τον τίτλο: Ammonius, De adfinitum vocabularum differentia. Με τον τίτλο πλέον αυτόν επανεκδόθηκε το 1787 στην Ερλάγκη και το 1822 στην Λειψία.
Η παρούσα έκδοσις είναι η πρώτη που γίνεται στην Ελλάδα, με εξαρχής στοιχειοθεσία, λεξικογραφική σελιδοποίησι, εισαγωγή, πλήρη κατάλογο των αρχαίων συγγραφέων και των αναφερόμενων έργων τους, και αναλυτικό ευρετήριο όλων των λημμάτων του έργου.
Τα έργα παρουσιάζονται σε μορφή Λεξικού με συγκριτική παράθεσι λέξεων που ομοιάζουν μεταξύ τους η σχετίζονται με το ίδιο θέμα, που φαίνονται να είναι συνώνυμες, αλλά έχουν διαφορετική σημασία, παραδείγματος χάριν:
άντρον και σπήλαιον διαφέρει. άντρον μεν το αυτοφυές κοίλωμα, σπήλαιον δε το χειροποίητον.
άντρον και σπήλαιον διαφέρει. άντρον είναι το φυσικώς δημιουργημένο κοίλωμα γης, ενώ σπήλαιον είναι αυτό που έχει διαμορφωθεί (από τον άνθρωπο).
άγειν και φέρειν διαφέρει. άγεται μεν γαρ τα έμψυχα· φέρεται δε τα άψυχα.
άγειν και φέρειν διαφέρει. διότι άγονται μεν τα έμψυχα, φέρονται δε τα άψυχα. (πρβλ. και την σημερινή έκφρασι: άγεται και φέρεται, δηλαδή, δεν έχει κανέναν έλεγχο στη ζωή του).
αδεής και αδαής διαφέρει. δια μεν γαρ του <ε> ο άφοβος, δια δε του <α> ο αμαθής.
αδεής και αδαής διαφέρει. αδεής, με ε, είναι ο άφοβος (α στερ. και δέος), ενώ αδαής, με α, είναι ο αμαθής (α στερ. και δάω -γνωρίζω, διδάσκω).
δόξα και κλέος διαφέρει. δόξα μεν εστίν ο παρά των πολλών έπαινος, κλέος δε ο παρά των σπουδαίων.
δόξα και κλέος διαφέρει. δόξα είναι ο έπαινος από τους πολλούς, ενώ κλέος ο έπαινος από τους σπουδαίους.